Page 47 - 4_Естествознание

Тәтқиқ қилиңлар Ойлиниңлар

Зәр чиқириш органлириниң системиси қандақ Организмдин керәк
ишләйду? әмәс маддиларни бөлүп
textbooks nis edu kz
чиқиришқа йәнә қандақ
әзалар қатнишиду?

Һаят давамида организмдин артуқ су, зиян вә ?
оғилиқ маддилар чиқирилиду. Биләмсиләр?
Бу хизмәтни зәр чиқириш органлири атқуриду. Бөрәк арқилиқ сутки-

Уларға бөрәк, сүйдүк йоли вә сүйдүк нәйчиси ятиду. сиға 1500 литрға йеқин
Бөрәкләр-почақ шәкиллик җүп әза. Бөрәккә қан тазилиниду.
тәркивидә һәрхил пайдилиқ маддилар бар қан
келиду. Бөрәктә қан тазилиниду. Бөрәкниң сиртқи тәрипи доға, ички тәрипи

ойман шәклидә болиду. Ойман тәрипидә сүйдүк йоли җайлашқан. Бөрәкниң
асасий хизмити – сүйдүк һасил қилиш.
Сүдүк йоли – бу бөрәкни бөрәк сүйдүк нәйчиси билән бағлаштуридиған нәй
шәкилидики ичи бош тән әзаси.

Сүйдүк жиғилидиған җай – жиғилған сүйдүкни сиртқа чиқиридиған ичи кавак
булжуңлуқ әза. Сүйдүк адәм тенидин өз вақтида бөлүнүп чиқирилмиса, бу
организмға зиян йәткүзүши мүмкин.
Организмдин керәк әмәс маддиларни, ошуқ суни, тузларни бөлүп чиқиришқа

шундақла нәпәс елиш, һәзим қилиш вә терә охшаш тән әзалири қатнишиду. Нәпәс
елиш арқилиқ организмдики зиян газлар вә артуқ сулар һор шәклидә сиртқа
чиқирилиду. Тузлар билән сулар адәм тенидин тәр шәклидә териләрниң ярдими
арқилиқ чиқирилиду. Һәзим қилинмиған тамақ қалдуқлири тоғра үчәй арқилиқ

сиртқа чиқирилиду.

1- дәрис 47