Page 27 - 4_Естествознание
P. 27

Сүрәтләргә қарап ейтип бериңлар

             Сүрәтләрдә қайси җәриян көрситилгән? Қандақ ойлайсиләр, бу йәрдә қандақ пай-
          дилиқ қезилмилар елиниватиду? Пайдилиқ қезилмилар билән бағлиқ қандақ мутәхәс-
          сисликләрни билисиләр?
                  textbooks nis edu kz















            Тәтқиқ қилиңлар

               Беналарни қуруш үчүн қандақ пайдилиқ қезилмилар
            ишлитилиду?


             Пайдилиқ қезилмилар һәрхил йоллар арқилиқ                           Ойлиниңлар
          елиниду. Йәрниң бетигә йеқин җайлашқан канни                            Пайдилиқ қезилми-
          экскаваторлар билән қезиш, бу усул – очуқ усул                      ларни елиш җайлириниң
          арқилиқ қезип елиш дәп атилиду. Қезип елинған                       охшашлиғи билән пәрқи
          җайларда йоған чоңқурлуқлар - карьерлар пәйда                       немидә?

          болиду. Қезип елинған канни машиниларға бесип,
          қайта ишләш җайлириға әвәтилиду.
             Йәр қәвитиниң чоңқур қатламлириға җайлашқан
          канларни елиш үчүн шахтилар қурулиду. Бу-канни
          йепиқ усул билән елиш дәп атилиду. Шахтиларда
          қезилған кан мәхсус вагонлар арқилиқ йәр үстигә
          чиқирилиду.
             Нефть- йәр астида суюқ һаләттә учришидиған қара
          рәңлик пайдилиқ қезилма. Нефтьни бурғилаш усули

          арқилиқ алиду.


             Әстә сақлаңлар!

               Пайдилиқ қезилмилар йәрниң астида ятиду. Улар
           карьерларда очуқ ,шахтиларда йепиқ усул билән ели-
           ниду. Суюқ шәкилдики пайдилиқ қезилмилар бурғилаш
           усули арқилиқ елиниду.





                                                                                                 1-дәрис      27
   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32