Page 11 - 4_Естествознание

Йоруқлуқ түз сизиқ бойичә қозғалғанлиқтин, өз йо- Ойлиниңлар
лида һәрхил җисимлар шәклидики тосалғулуқларға
учрайду. Шамниң отида немиш-

Җисим қанчә йоған болса, тосалғулуқму шунчә кә көләңгә йоқ?
көп болиду вә көләңкә йоған болиду. Кичик нәрсә
аз тосалғулуқ қилғанлиқтин көләңкиму кичик болиду.
Кичик көләңгини йоғартидиған, йоған көләңгини

кичиклитидиған амиллар бар. Буниңға нәрсә билән
йоруқ мәнбәси оттурисидики арилиқ өз тәсирини !edu kz
йәткүзиду. Уларниң җайлишиш орнини өзгәртиш
арқилиқ, көләңкиниң һәҗимини созушқа вә қисишқа

болиду.
textbooks nis
Бу амилларни көләңгә театрида қоллиниду.

Көләңгиниң һәҗими Оттин пәхәс бо-
луңлар!
Күнниң қайси вақитлирида әң узун көләңгиләр пәй-
да болиду? Әң қисқилиричу? Көләңгиниң һәҗими йәнә Әстә сақлаңлар!
қандақ факторларға бағлиқ? Ойлинип көрүңлар? Икки
тәтқиқат жүргүзүңлар. Көләңгә – аз вә та-
1. Бир күндә һәрхил вақитларда охшаш бир нәрсиниң мамән сүзүк әмәс җисим-
көләңкисини селиштуруңлар. ларға йоруқниң чүшүши
2. Охшаш бир нәрси- нәтиҗисидә пәйда бо-
ниң көләңкисини һәрхил лидиған қара дағ. Униң
күнләрниң бир хил вақти- һәҗимигә исимниң көлә-

да селиштуруңлар. ми билән йоруқ мәнбәси-
Пәриқлирини чүшән- ниң оттурисидики ари-
дүрүңлар. лиқ тәсир қилиду.

? Биләмсиләр?

Қедимийда адәмләр вақитни күн саатлири билән
ениқлиған. Бу саатларни һазирму учритишқа боли-

ду. Күнниң нури чәмбәрниң оттуридики стерженьға
чүшкәндә, стержень көләңгисиниң узунлуғи бойичә
вақитни ениқлашқа болиду.

3-дәрис 11