Page 31 - 4_Естествознание
P. 31

Улар өсүмлүкләргә йепишивалиду вә өзлирини                         Ойлиниңлар
          ипәк жиплар билән орашқа башлайду. Кейин улар
          бир-бири билән чаплишип кокон һасил қилиду.                             Немишкә кепинәк

          Коконниң рәңги қоршиған әтрапқа охшап кетиду.                       әвлади өз тәрәққияти-
                  textbooks nis edu kz
          Бу униңға дүшмәнлиридин сақлинишқа ярдәм қилиду.                    ниң һәр бир басқучида
                                                                              алмишип туриду?
          Икки һәптидин кейин личинка қочаққа айлиниду. Бу
          арилиқта коконда личинкиниң кепинәккә айлиниши                      ?    Биләмсиләр?

          йүз бериду. Андин кейин коконниң қепи йерилип,
                                                                                 Бизниң жуңлуқ вә
          униңдин кепинәк чиқиду. Кепинәк һаятидики йеңи                       тоқулған кийим кечәкли-
          басқуч мошундақ башлиниду. Әнди кепинәк гүлләрниң                    римизгә әң көп зиян кәл-
          ширнилири билән озуқлиниду. Бир нәччә күн өткәндин                   түридиған кичик кепинәк

          кейин йәнә тухум ташлашқа башлайду. Шундақ қилип                     (моль) әмәс, бәлки униң
          һашарәтләр өз тәрәққияти җәриянида төрт басқучтин                    личинкисидур. Моль
          өтиду: тухум-личинка-қочақ-кепинәк. Чекәткә,                         рәхт билән озуқлан-
          мәсилән, пәқәт үч тәрәққият басқучидин өтиду: тухум,                 майду, пәқәт у йәргә

          личинка вә чоң һашарәт. Буниңда личинка билән чоң                    тухумлирини ташлайду.
          һашарәт сиртқи җәһәттин бир-биригә охшап, пәқәт                      Бизниң кийимлиримизни
                                                                               тухумдин чиққан личин-
          һәҗими җәһәттин пәриқлинип туриду.
                                                                               килар йәйду.



          Пашиниң тәрәққияти                                            қочақлар               личинкилар

             Пашиниң пәйдин-пәй дурус тәрәққий етиш
          басқучлирини ениқлаңлар. Қайси басқучта

          озуқланмай, һәрикәтсиз һаләттә қалиду?                                                 тухумлар
                                                                       һашарәт



            Әстә сақлаңлар!
                                                                           тухум

                                               3 этаплиқ                 личинка

                Һашарәтләрниң                                            һашарәт
                тәрәққият цикли
                                                                           тухум

                                               4 этаплиқ                 личинка

                                                                          қочақ
                                                                         һашарәт





                                                                                                 2-дәрис      31
   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36