Page 61 - 4_Естествознание
P. 61

Мустәһкәм қоғдиниш

             Сүрәткә қарап, Йәрниң каинат тәсиридин қандақ қоғ-
          динидиғанлиғини ейтип бериңлар. Қоғдиниш қатлимини
                  textbooks nis edu kz
          сақлап қелиш үчүн немә қилишимиз керәк?

             Атмосфера Йәрни Күнниң зиянлиқ тәсиридин қоғдап
          туриду. Шуниң үчүн Йәрниң азонлиқ қатлимини сақлаш
          муһим әһмийәткә егә.


          Ай

             Айни тәсвирләңлар. Униң                                          ?    Биләмсиләр?
          тоғрилиқ немә билисиләр? Ай

          Йәргә қандақ тәсир қилиду?                                              Күн, Ай вә Йәр бир
             Сүрәтләрни селиштуруңлар.                                         сизиқта җайлашқанда
          Бу һадисиләргә айниң қандақ                                          яки йеңи Ай көрүнгән-
          алақиси бар? Ойлиниңлар.                                             дә суниң көтирилиши
                                                                               күчлүк болиду.


            суниң қайтиши                     суниң көтирилиши
                                                                                 Ойлиниңлар

                                                                                  Айниң иккинчи тәри-
                                                                              пидә немә бар?



                                                                               Тәтқиқ қилиңлар

                                                                                  Немишкә Айниң
             Деңиз вә муһитларниң қирғақлирида яшайдиған                       көрүнүш шәкли дайим

          адәмләргә суниң көтирилиши вә қайтиши дәп ати-                       өзгирип туриду?
          лидиған һадисиләр тонуш. Бу һадисиләр Ай билән
          Йәрниң арисидики тартилиш күчиниң нәтиҗисидә йүз

          бериду. Йәрниң Айға қарап турған тәрипидә чоң су
          амбарлиридики сулар көтирилиду, қарши тәрипидә
          болса, су қайтиду.
             Йәрниң айлинишиға вә Айниң қозғилишиға қарап
          суниң көтирилиши билән қайтиши бир-бири билән

          алмишиду. Муһит қирғақлирида су суткисиға икки
          қетим көтирилип, андин кәйнигә қайтиду.






                                                                                                 6-дәрис      61
   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66