Page 39 - 4_Естествознание
P. 39

Әстә сақлаңлар!

               Ойлиниңлар                                                         Көплигән рудилиқ

               Тузлар қандақ                                                   әмәс пайдилиқ қезилми-
                  textbooks nis edu kz
           пәйда болиду?                                                       лар тинма җинисларға
                                                                               ятиду. Улар йәрниң
                                                                               үстүнки қатлимиға йеқин

                                                                               җайлашқан.


            Тәтқиқ қилиңлар

               Рудилиқ әмәс пайдилиқ қезилмилар қандақ хусусийәтләргә егә?


                           Қаттиқлиғи Сунғучлиғи            Су өткүзгүчлүги           Суда ериши

             Бор
             Һакташ
             Қум

             Топа



             Рудилиқ әмәс пайдилиқ қезилмилар тәркивидә ме-                   ?    Биләмсиләр?
          таллар йоқ. Бу қезилмиларни ишләп чиқириш билән
                                                                                  Асбест – бу инчикә
          қурулушта хам әшия сүпитидә қоллиниду. Мәсилән,                      талчиқлардин түзүлгән
          гранит наһайити қаттиқ тағ җисим болғанлиқтин, уни                   рудилиқ әмәс минерал.
          қурулушларда көп пайдилиниду. Һакташни тамлар                        У отта көймәйду. Шуниң

          вә дәрәқләрниң төвәнки тәрипини ақартиш үчүн                         үчүн униңдин пәчләр
          пайдилиниду. Фосфордин оғутларни ишләп чиқири-                       үчүн отқа чидамлиқ тру-
          ду. Тузни биз күндилик һаятта тамақ тәйярлиғанда                     биларни, өт өчәргүчиләр
          ишлитимиз.                                                           үчүн кийимләрни тәйяр-
             Елимизниң нурғун җайлирида бор, һакташ, қум                       лайду. Завод ишчилири-

          вә топа канлири бар. Улар очуқ усул билән елиниду.                   ниң үстигә кийидиған
                                                                               кийимлири билән пәләй-
          Аш тузиниң әң чоң кани Қизилорда вилайитиниң                         лиригә асбест талчиқли-
          Жақсықылыш йезисиға җайлашқан. Фосфориттин                           рини қошиду.

          фосфор ишләп чиқириду. У Қаратау тағлиридин қе-
          зип елиниду. Фосфор запаслири бойичә Қазақстан
          дунияда иккинчи орунни егиләйду.







                                                                                                 7-дәрис      39
   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44